Narzędzia agencji social Meadia - kampanie marketingu rekomendacji (WoMM) z udziałem Liderów Opinii i Influenserów
Liderzy Opinii to filarkampanii marketingu rekomendacji - są to osoby wywierające zdecydowanie największy wpływ na preferencje, opinie i decyzje zakupowe reszty społeczeństwa.
W zależności od kategorii produktowej stanowią oni ok. 12-13% najważniejszych dla marki konsumentów.
Jak zdefiniować Lidera Opinii?
Liderzy Opinii to konsumenci, którzy mają zdecydowanie najsilniejszy wpływ na opinie pozostałych ludzi i kształtują ich preferencje zakupowe.
Dr. Paula Mardsena z London School of Economics twierdzi, że „10% Liderów Opinii kształtuje zdanie i wybory pozostałych 90% konsumentów”.
Wychodząc z tego założenia dla marketerów i agencji dotarcie do Liderów Opinii i możliwość zaangażowania ich w akcję marketingową wydają się bardzo kuszące.
Klasyfikacja konsumentów wg. Rogresa
Profesor Stanford University, Everett M. Rogers podzielił konsumentów ze względu na ich skłonność nabywania nowych dóbr w pięć kategorii, określając jednocześnie ich uśredniony udział procentowy w całej społeczności:
- innovators (2.5%)
- opinion leaders or early adapters (13.5%)
- early majority (34%)
- late majority (34%)
- laggards or late adapters (16%)
Rogers empirycznie określił, że na styku kategorii Opinion Leaders i Early Majority można znaleźć tzw. punkt krytyczny dla powodzenia marki i jej rozprzestrzeniania się wśród konsumentów. Rogers przyjął, że Liderzy Opinii to kluczowa grupa konsumentów warunkująca powodzenie wprowadzania marki na rynek.
Klasyfikacja konsumentów wg. prof. Everetta M. Rogresa
Liderzy Opinii w kategorii produktowej
Warto pamiętać, że dany Lider Opinii jest przypisany do bardzo konkretnych kategorii produktowych, w innych będąc często kompletnym laikiem;)
Dodatkowo należy zauważyć, że w niektórych kategoriach Liderami Opinii są głównie sami konsumenci, a w innych również lub przeważnie specjaliści i osoby zawodowo związane z daną kategorią produktową –np. mechanicy czy programiści.
Teorie rozprzestrzeniania się informacji
Teoria „Two-step flow model”
Ten model rozprzestrzeniania się informacji został zaproponowany przez Paula F. Lazarfeld’a
oraz Elihu Katz’a.
Jego filarem jest wspomniane wcześniej założenie, że istnieją osoby, mające większy wpływ na swoje otoczenie. To właśnie Liderzy Opinii - osoby posiadający wiedzę i cechy, dzięki którym inni ludzie z dużą ufnością polegają na ich zdaniu.
Jest to najpopularniejsza teoria mówiąca o rozprzestrzenianiu się informacji o marce wśród konsumentów. Płynący z niej wniosek to konieczność skupienia się w działaniach marketingowych na grupie Liderów Opinii.
Teoria kaskad Duncana Wattsa
Jej autorem jest Duncan Watts, który zaproponował model oparty o tzw. „kaskady wpływu”.
Założył, że informacja jest uruchamiana „falami” i jeśli odpowiednio dużo osób zostanie włączonych w proces propagowania informacji istnieje dużo większa szansa, że pożądana kaskada powstanie.
Watts podkreśla zasadniczą rolę samej ilości osób włączonych w ten proces, zmniejszając znaczenie roli Liderów Opinii.
Można śmiało przyjąć, że w praktyce marketingowej należy wykorzystać do maksimum obie w/w teorie, łącząc w całość płynące z nich wnioski.
Kategorie wrażliwe na Liderów Opinii
Istnieją kategorie w których Liderzy Opinii odgrywają w naturalny sposób bardzo istotną rolę. Wymieńmy parę:
- Nowości rynkowe, zwłaszcza te z nich, które same w sobie kreują nowe kategorie produktowe – np. opaski Power Balance, czyli produkt który inicjuje powstanie nieistniejącej wcześniej na rynku kategorii
- Kategorie głęboko angażujące konsumentów, np. Harley - Davidson o którym mówi się, że jest marką, której logo jest najczęściej tatuowane na ciałach jej klientów.
- Kategorie lub produkt posiadające tzw. „barierę zakupową” , lecz charakteryzujące się bardzo dużą konwersją z tzw. trialu czyli pierwszego użycia na zakup.
- Kategorie produktowe, które są skomplikowane i w których w procesie zakupowym bardzo istotnym elementem jest edukacja potencjalnych konsumentów
- Kategorie wysokiego zaufania, czyli te w których konsumenci szukają bardzo pewnych
i wiarygodnych źródeł rekomendacji, innych niż marka – np. cała branża parentingowa gdzie Liderami Opinii mogą być inne mamy, położne lub lekarze.
Lider Opinii a Ekspert Marki
Aby Lider Opinii danej kategorii produktowej mógł rekomendować daną markę musi posiadać odpowiednią wiedzę na jej temat.
W memencie jej pozyskania staje się tzw. Ekspertem Marki, czyli osobą, która o marce wie więcej niż inni konsumenci.
Użycie tej wiedzy w akcie rekomendacji pozwala mu wzmacniać i budować swój własny status Lidera Opinii w grupie odniesienia.
Dzięki posiadanej wiedzy ma tzw. „walutę towarzyską” czyli filar rekomendacji.
Metody doboru i rekrutacji Liderów Opinii
Dobranie efektywnych Liderów Opinii jest zadaniem pracochłonnym i dość kosztotwórczym. Istnieje parę gotowych metod pozwalających usystematyzować ten proces – oto niektóre z nich:
Metoda socjometryczna – polega na poproszeniu przedstawicieli danego środowiska
o wskazanie osoby od której zasięgają opinii i która tym samym jest ich Liderem Opinii.
Metoda ta jest kłopotliwa do praktycznego zastosowania w akcjach, które wymagają dużego wolumenu Liderów Opinii – np. 2000 osób.
Samookreślenie Lidera Opinii – osoby wypełniają specjalnie przygotowane kwestionariusze, które na podstawie wyników pozwalają wskazać Liderów Opinii w danej kategorii.
Metoda oparta na reputacji osoby – bycie liderem opinii oparte na reputacji. Osoba, której udało się wypracować reputację jest traktowana jako Lider Opinii w „swojej” dziedzinie.
Dla przykładu – poczytny bloger.
Metoda oparta na pozycji lub aktywności zawodowej – rekrutujemy osoby zajmujące określone stanowiska w hierarchii społecznej lub zawodowej i w związku z tym postrzegane przez innych konsumentów jako naturalni Liderzy Opinii w danej kategorii.
Dla przykładu: zawodowi fryzjerzy są Liderami Opinii w kategorii środków do utrwalania fryzur takich jak żele, pasty, wosk, pianki i itd.
Tego typu kryteria doboru zostały użyte w kampanii marki Power Balance, która zaprosiła do testowania swojego produktu 500 Liderów Opinii, czyli sportowców klasy mistrza Polski, Europy lub mistrza olimpijskiego.
Testowali oni opaski Power Balance, które prezentowały im specjalne team’y Ambasadorów przeszkolonych marki.
Landing page jednej z kampanii akcji na Liderach Opinii marki Power Balance
Identyfikacja na podstawie aktywności on line – rekrutujemy osoby, które wykazują bardzo dużą aktywność związaną z daną kategorią produktową w mediach interaktywnych (np. na forach i blogach) i cieszą się jednocześnie poważaniem wśród innych użytkowników.
Należy pamiętać, że istnieją kategorie produktowe same w sobie generujące niewielki ruch w sieci i siłą rzeczy jej Liderzy Opinii przejawiają nikłą aktywności on line w tym zakresie.
Na tym polu nieocenione wydaje się działanie tzw. eRzecznika Marki, czyli specjalnej usługi polegającej na oficjalnej komunikacji w imieniu marki na forach internetowych.
Rozproszenie siatki Liderów Opinii
Kluczową sprawą w efektywnym doborze Liderów Opinii jest ich maksymalne rozproszenie, co pozwala zdecydowanie zwiększyć zasięg akcji, nie eskalując jednocześnie jej kosztów wynikających w głównej mierze właśnie z pozyskiwania i obsługi Liderów Opinii.
Sytuacją niekorzystną ze względu na efektywność i koszty jest mocne pokrywanie się sieci kontaktów poszczególnych Liderów - sytuacja w której do jednego tzw. Folowersa lub środowiska czy grupy dociera jednocześnie paru Liderów Opinii jest nieuzasadniona kosztowo.
Powinniśmy dążyć do tego, aby grupy znajomych naszych Liderów Opinii i osób będących z nimi w kontakcie (np. na forach) pokrywały się w jak najmniejszym stopniu.
Jak zmotywować Liderów Opinii?
Dobre zrozumienie społecznych potrzeb Liderów Opinii pozwoli nam zdecydowanie zwiększyć ich zaangażowanie, ilość i jakość rekomendacji.
Powstaje więc pytanie: Jakie metody i narzędzia pozwolą nam skutecznie stymulować Lidera Opinii? Przede wszystkim poczucie wyróżnienia i ekskluzywności - to jeden z elementów pozwalających Liderowi budować swoją pozycję w grupie odniesienia, a na tym bardzo mu zależy.
Poza odpowiednim tonality i merytoryką w komunikacji z Liderem kluczową sprawą są wszelkie narzędzia pozwalające mu możliwie szeroko zakomunikować otoczeniu swój wspomniany wcześniej wyższy status – należą do nich np. próbki produktów przeznaczone do rozdawania wśród znajomych.
Baza Liderów Opinii
W czasie akcji powstaje bardzo wartościowa ze względów marketingowych baza Liderów Opinii, którzy brali udział w naszym projekcie i mają już za sobą bardzo pozytywne doświadczenia związane z marką.
Pamiętajmy, że są to osoby o bardzo dużym potencjale rekomendacyjnym w naszej kategorii produktowej i w związku z tym, koniecznie musimy zadbać o dalszą komunikację z nimi i zaproszenie ich do naszych kolejnych aktywności marketingowych.
Wybrane modele działań na Liderach Opinii
Kampanie z użyciem Liderów Opinii mogą bazować na przeróżnych mechanizmach – wymieńmy dwa, które relatywnie często są bazą większych akcji:
Kampania „In the name of research”
Polegająca na zaproszeniu Liderów Opinii do rzeczywistego lub wirtualnego badania produktu lub elementów jego marketingowego otoczenia.
Ten mechanizm szczególnie podkreśla wagę wypowiedzi / oceny Lidera Opinii, dając mu silne poczucie wyróżnienia i bardzo poważnego traktowania przez markę.
Ten mechanizm został przeze mnie wcześniej szczegółowo opisany w dwuczęściowym artykule, który ukazał się na łamach Marketingu w Praktyce – „In the name of research czyli jak zastosować ten wyrafinowany mechanizm marketingowy?”
Kampania seedingu produktów
Inaczej nazywana kampanią seedingową / seedingiem, w uproszczeniu polegająca na rekrutacji Liderów Opinii, wysyłce do nich pełnowartościowych produktów i próbek, następnie efektywnej stymulacji Liderów do przeprowadzenia jak największej ilości rekomendacji.
Przykładem kampanii, która bazowała na trialu Liderów Opinii jest akcja RIDE Spoty dla snowboardowej marki RIDE.
W tej kategorii absolutnie kluczowym i silnie wpływającym na sprzedaż czynnikiem jest właśnie bezpośrednie doświadczenie marki lub bazująca na nim rekomendacja konsumencka Liderów Opinii.
Założenia strategiczne akcji mocno eksploatowały właśnie tą cechę kategorii produktowej.
Mechanika akcji polegała na zaproszeniu Liderów Opinii jeżdżących na desce do odwiedzania tzw. RIDE Spotów, czyli miejsc w polskich górach, w których osoby te mogły testować wybrane, wcześniej zarezerwowane modele desek i wiązań RIDE.
Każdy z uczestników eventu miał indywidualnie dobierany sprzęt m.in. przez mistrza Polski we freestyle – Wojtka Pająka. Sam fakt trialu produktów kreował marce Ekspertów, którzy zazwyczaj nie mają okazji przetestować sprzętu snowboardowego.
Kampania RIDE Spoty marki RIDE bazująca na trialu i zbieraniu leadów
Uczestnicy akcji Ride Spoty testujący deski i wiązania
Liderzy Opinii - podsumowanie
Marketerzy wprowadzający nowości, szczególnie w innowacyjnych obszarach, kierujący marką
o skomplikowanym procesie zakupowym lub istotnej roli rekomendacji, marką o wysokim poziomie wymaganego przez konsumentów zaufania powinni przyjrzeć się możliwościom jakie dają kampanie i mechanizmy z wykorzystaniem Liderów Opinii.
To oni są pasem transmisyjnym pomiędzy marką a konsumentami.
Michał Siejak
dyr. zarządzający agencji interaktywnejNuOrder